Life Cycle Assessment (LCA) voor het MKB, de praktische introductie

Misschien denk je als manager van een MKB weleens dat het berekenen van de milieu-impact van je producten iets is voor grote bedrijven met enorme budgetten. Maar wat als er een praktische manier was om de ware ecologische voetafdruk van je product te analyseren, die ook kostenbesparingen kan opleveren en je een concurrentievoordeel kan geven? Dit is precies wat een Levenscyclusanalyse (LCA) voor het MKB kan bieden. Het is een vereenvoudigde versie van een volledige LCA waarin je je alleen richt op de belangrijkste impactgebieden. Zo houd je de kosten beperkt, ga je pragmatisch te werk maar heb je een effectief resultaat. In dit artikel geven we je een introductie.

Wat is een Levenscyclusanalyse (LCA) en waarom is het belangrijk?

Een Levenscyclusanalyse (LCA) is een methode om de milieu-impact van een product gedurende de gehele "levensduur" te evalueren. Dit wordt vaak een "cradle-to-gravef" of "cradle-to-gate" analyse genoemd. Met een LCA ga je voorbij de fabrieksdeuren en kijk je ook naar grondstofwinning, fabricage, transport en klantgebruik, tot de uiteindelijke afvalfase of recycling. Voor een klein bedrijf is het begrijpen van dit volledige plaatje belangrijker dan ooit. Het helpt je vragen van klanten te beantwoorden, je te onderscheiden van concurrenten en slimmere, duurzamere beslissingen te nemen. Voor een meer gedetailleerde uitleg kun je onze ultieme gids voor LCA lezen.

De voordelen van het uitvoeren van een LCA voor je bedrijf

Naast "duurzaamheid", biedt een LCA tastbare voordelen voor je bedrijf. Het is een strategisch hulpmiddel dat je activiteiten toekomstbestendig kan maken. Hier een aantal voordelen:

• Versterk je merk en marktpositie: De consumenten en zakenpartners van vandaag waarderen transparantie. Het kunnen onderbouwen van je duurzaamheidsclaims met solide gegevens uit een LCA bouwt vertrouwen op en verbetert de reputatie van je merk. Het kan een krachtige onderscheidende factor zijn in een drukke markt.
  
  
• Bereid je voor op toekomstige regelgeving: Milieuvoorschriften zijn voortdurend in ontwikkeling. De Green Deal van de EU en initiatieven zoals het Digitaal Productpaspoort betekenen dat het verstrekken van data over milieu-impact binnenkort de standaard zal worden. Een LCA helpt je om aan deze eisen te voldoen.
  
  
• Identificeer kostenbesparingen en inefficiënties: Een LCA dwingt je om elke fase van de levensduur van je product nauwkeurig te bekijken. Dit proces onthult vaak verborgen inefficiënties in je energieverbruik, materiaalverbruik of afvalbeheer, wat duidelijke kansen biedt om kosten te besparen.
  
  
• Stimuleer productinnovatie: Het begrijpen van de belangrijkste milieu-impactpunten in de levenscyclus van je product is een fantastische motor voor innovatie. Het kan je inspireren om nieuwe materialen te verkennen, je product opnieuw te ontwerpen voor eenvoudigere recycling, of efficiëntere productiemethoden te vinden.

Een goed voorbeeld van het laatste komt van onze klant die textielpigmenten maakt van invasieve planten:

“…vanuit een strategisch oogpunt had de onderzoeker de keuze tussen twee verschillende chemicaliën. Door de LCA kreeg ze een beter inzicht in de impact van de twee opties. De LCA hielp haar om “cijfers” te plakken op de verschillende strategieën die ze had. Nu kan ze verschillende scenario’s presenteren en daadwerkelijk echte cijfers hebben om ze mee te onderbouwen.”

Lees hier de volledige klantcase: klantcases

‍

‍

De 4 fasen van een vereenvoudigde Levenscyclusanalyse

‍Laten we het proces van het maken van een LCA eens nader bekijken. Een volledige LCA is een gedetailleerd proces dat wordt beheerst door internationale normen ISO 14040 en 14044, maar we kunnen het vereenvoudigen tot vier hoofdfasen. Vergeleken met een volledige LCA richten we ons in de vereenvoudigde versie op de belangrijkste impactcategorieën. Ten tweede krijg je in plaats van een volledig rapport een praktisch one-pager waarin de resultaten worden uitgelegd. Hier lees je hoe je een Levenscyclusanalyse doet vanuit een hoog-over perspectief.

‍

1. Doel- en scopebepaling‍

Dit is de planningsfase. Je bepaalt wat je wilt bestuderen (je product), waarom je het onderzoek doet (je doel), en wat de grenzen zullen zijn. Kijk je bijvoorbeeld naar de volledige "cradle-to-gravef" impact, of alleen van "cradle-to-gate" (tot het moment dat het je fabriek verlaat)?

2. Levenscyclusinventaris (LCI)-analyse

Dit is de fase van gegevensverzameling. Je verzamelt alle gegevens over de input (energie, water, grondstoffen) en output (emissies, afval) voor elke fase die in je scope is gedefinieerd. Dit is vaak het meest tijdrovende deel van het proces.

3. Impact beoordeling van de levenscyclus (LCIA)

In deze fase worden de gegevens van de LCI vertaald naar milieu-impact. De ruwe gegevens (bijv. kilogrammen CO2, kubieke meters water) worden omgezet in verschillende impactcategorieën zoals "koolstofvoetafdruk", "waterschaarste" of "verzuring".

4. Interpretatie

De laatste fase gaat over het begrijpen van de resultaten. Je identificeert de belangrijkste impacten (de "hotspots"), trekt conclusies en doet aanbevelingen voor verbetering. Hier ligt de echte waarde, aangezien het je bedrijfsstrategie informeert.

‍

Aan de slag met vereenvoudigde tools en ondersteuning

‍Het idee van een volledige, gecertificeerde Levenscyclusanalyse (LCA) voor het MKB kan ontmoedigend lijken, maar je hoeft niet alles tegelijk te doen. Een LCA voor kleine bedrijven kan beginnen met een vereenvoudigde of gestroomlijnde beoordeling die zich richt op de belangrijkste impactgebieden.

‍Er zijn verschillende LCA-tools beschikbaar voor kleine bedrijven, van gratis open-source databases tot meer gebruiksvriendelijke softwareplatforms. Het navigeren door de gegevens en methodologie kan echter complex zijn. Voor veel MKB-bedrijven is de meest effectieve aanpak om samen te werken met experts. Een consultant kan je door het proces leiden, je helpen de juiste scope voor je budget te bepalen en ervoor zorgen dat de resultaten nauwkeurig en bruikbaar zijn. Deze aanpak bespaart je tijd en biedt je geloofwaardige inzichten die je direct kunt gebruiken.

‍Klaar om de impact van de levenscyclus van je product te ontdekken? Hedgehog biedt Levenscyclusanalyse (LCA) consulting voor start-ups en het MKB. Neem contact met ons op om te leren hoe een pragmatische LCA echte waarde kan leveren voor je bedrijf.

‍

‍

‍